Cuộc chiến thuế quan ảnh hưởng thế nào đến giá trị đồng USD?

Cuộc chiến thuế quan giữa Mỹ và các đối tác thương mại lớn như Trung Quốc, EU, Mexico và Canada đã tác động đáng kể đến nền kinh tế toàn cầu, trong đó có sự biến động của đồng USD. Giá trị đồng USD có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố liên quan đến thuế quan, bao gồm cung và cầu ngoại tệ, cán cân thương mại, dòng vốn đầu tư, và chính sách tiền tệ của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed). Bài viết này sẽ phân tích mối quan hệ giữa thuế quan và giá trị đồng USD, đồng thời cung cấp các ví dụ minh họa về sự biến động của đồng tiền này trong bối cảnh chiến tranh thương mại.

Tác động của thuế quan đến giá trị đồng USD

Thứ nhất: Ảnh hưởng đến cán cân thương mại

Một trong những lý do chính quyền Mỹ áp đặt thuế quan là để giảm thâm hụt thương mại. Khi Mỹ đánh thuế lên hàng nhập khẩu, giá của các mặt hàng này trở nên đắt đỏ hơn, dẫn đến nhu cầu nhập khẩu giảm. Điều này có thể giúp giảm thâm hụt thương mại, nhưng cũng có thể làm giảm nhu cầu đối với ngoại tệ, qua đó tác động đến giá trị đồng USD.

Ví dụ:

• Năm 2018, khi Mỹ áp thuế mạnh lên hàng hóa Trung Quốc, nhập khẩu từ Trung Quốc vào Mỹ giảm, khiến nhu cầu đối với đồng nhân dân tệ (CNY) cũng giảm theo. Trong khi đó, nhu cầu USD tăng do các doanh nghiệp tìm kiếm tài sản an toàn trong bối cảnh bất ổn thương mại.
• Trong cuộc khủng hoảng thương mại năm 1930, Mỹ áp đặt thuế quan Smoot-Hawley, khiến thương mại toàn cầu suy giảm nghiêm trọng và làm gia tăng sự bất ổn trên thị trường tiền tệ.

Thứ hai: Dòng vốn đầu tư và tâm lý thị trường

Cuộc chiến thuế quan tạo ra sự bất ổn trên thị trường tài chính, khiến các nhà đầu tư tìm kiếm nơi trú ẩn an toàn. Mỹ thường được coi là điểm đến hấp dẫn trong thời kỳ bất ổn, do đó, dòng vốn đầu tư có thể chảy vào Mỹ, làm tăng giá trị đồng USD.

Ví dụ:

• Trong giai đoạn 2018-2019, chỉ số USD Index (DXY) tăng khoảng 5% khi các nhà đầu tư đổ vốn vào USD để tránh rủi ro từ cuộc chiến thương mại.
• Lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ tăng do dòng vốn nước ngoài đổ vào, làm gia tăng nhu cầu đồng USD.
• Các doanh nghiệp đa quốc gia tìm cách chuyển đổi tài sản sang USD để giảm rủi ro tỷ giá khi đối mặt với các biện pháp thuế quan không ổn định.

Thứ ba: Chính sách tiền tệ của Fed

Khi thuế quan ảnh hưởng đến nền kinh tế, Fed có thể điều chỉnh chính sách tiền tệ để duy trì tăng trưởng và kiểm soát lạm phát. Nếu thuế quan làm tăng giá hàng hóa nhập khẩu và gây ra lạm phát, Fed có thể tăng lãi suất để kiềm chế lạm phát, điều này sẽ làm đồng USD mạnh lên. Ngược lại, nếu chiến tranh thương mại làm suy yếu nền kinh tế Mỹ, Fed có thể cắt giảm lãi suất để hỗ trợ tăng trưởng, khiến USD mất giá.

Ví dụ:

• Năm 2019, Fed đã cắt giảm lãi suất ba lần để đối phó với tác động tiêu cực của cuộc chiến thuế quan lên nền kinh tế Mỹ, dẫn đến đồng USD suy yếu so với các đồng tiền khác.
• Trong giai đoạn 1970-1980, khi Mỹ đối mặt với các biện pháp bảo hộ thương mại, Fed đã tăng lãi suất để kiềm chế lạm phát, làm đồng USD tăng giá so với các đồng tiền khác.

Thứ tư: Ảnh hưởng đến tỷ giá hối đoái

Các nước bị Mỹ áp thuế quan thường có xu hướng trả đũa bằng cách hạ giá đồng tiền của họ để làm hàng xuất khẩu cạnh tranh hơn. Khi các đối tác thương mại của Mỹ phá giá đồng tiền, USD có thể tăng giá so với các đồng tiền này.

Ví dụ:

• Trung Quốc đã để đồng nhân dân tệ giảm xuống dưới mức 7 CNY/USD vào tháng 8/2019 để đối phó với thuế quan của Mỹ, làm cho hàng hóa Trung Quốc rẻ hơn trên thị trường toàn cầu.
• Trong giai đoạn 1985, Mỹ ký kết Hiệp định Plaza với các nước G5 để hạ giá trị đồng USD nhằm giúp cân bằng thương mại với Nhật Bản và châu Âu, cho thấy tầm quan trọng của tỷ giá hối đoái trong chiến lược thương mại.

Ảnh hưởng của USD mạnh hoặc yếu đến nền kinh tế Mỹ

Thứ nhất: Lợi ích của USD mạnh

• Giá hàng nhập khẩu rẻ hơn: Người tiêu dùng Mỹ hưởng lợi khi giá hàng nhập khẩu giảm do USD mạnh lên.
• Dòng vốn đầu tư vào Mỹ tăng: Các nhà đầu tư nước ngoài có xu hướng mua tài sản Mỹ khi USD tăng giá.
• Ổn định tài chính quốc tế: Một đồng USD mạnh giúp Mỹ duy trì vị thế là đồng tiền dự trữ toàn cầu.

Thứ hai: Tác động tiêu cực của USD mạnh

• Xuất khẩu giảm: Khi USD mạnh, hàng hóa Mỹ trở nên đắt đỏ hơn trên thị trường quốc tế, làm giảm tính cạnh tranh của các doanh nghiệp xuất khẩu.
• Thâm hụt thương mại có thể tăng: Nếu xuất khẩu giảm mạnh hơn so với nhập khẩu, thâm hụt thương mại có thể không được cải thiện.
• Doanh nghiệp nội địa bị ảnh hưởng: Các công ty Mỹ có thể gặp khó khăn khi cạnh tranh với hàng nhập khẩu rẻ hơn.

Thứ ba: Ảnh hưởng của USD yếu

• Hỗ trợ xuất khẩu: USD yếu giúp hàng hóa Mỹ rẻ hơn trên thị trường quốc tế, thúc đẩy xuất khẩu.
• Tăng chi phí nhập khẩu: Hàng hóa nhập khẩu trở nên đắt đỏ hơn, có thể dẫn đến lạm phát trong nước.
• Rủi ro mất niềm tin vào đồng USD: Nếu đồng USD suy yếu quá mức, nhà đầu tư có thể tìm kiếm các loại tiền tệ khác như Euro hoặc Nhân dân tệ làm tài sản dự trữ.

Tổng kết và triển vọng

Cuộc chiến thuế quan có tác động lớn đến giá trị đồng USD thông qua các kênh như cán cân thương mại, dòng vốn đầu tư, chính sách tiền tệ và tỷ giá hối đoái. Mặc dù USD có thể tăng giá trong ngắn hạn do dòng vốn trú ẩn, về dài hạn, nếu chiến tranh thương mại kéo dài, sự bất ổn có thể khiến USD suy yếu. Mỹ cần có chiến lược thương mại cân bằng hơn để tránh những tác động tiêu cực lâu dài đến đồng tiền và nền kinh tế của mình. Bên cạnh đó, chính sách của Fed và sự điều chỉnh của các quốc gia đối tác cũng sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc xác định xu hướng biến động của USD trong tương lai.