“Bất ổn chính trị kéo chứng khoán toàn cầu xuống vực sâu”

Năm 2025 đánh dấu một thời kỳ đầy biến động khi hàng loạt sự kiện chính trị bất ổn trên thế giới đã gây ra những cơn chấn động mạnh mẽ đối với thị trường tài chính toàn cầu. Từ căng thẳng địa chính trị tại Đông Âu, Trung Đông cho đến các cuộc bầu cử gây tranh cãi tại Mỹ và châu Âu, tất cả đã làm gia tăng tâm lý lo ngại, khiến các nhà đầu tư rút vốn và đẩy chứng khoán toàn cầu vào vòng xoáy suy giảm. Trong bài viết này, chúng ta sẽ phân tích nguyên nhân, tác động và dự báo xu hướng của thị trường chứng khoán dưới ảnh hưởng của bất ổn chính trị.

Nguyên nhân khiến chứng khoán toàn cầu lao dốc

Thứ nhất: Căng thẳng địa chính trị gia tăng

• Chiến sự tại Ukraine leo thang: Đến tháng 3/2025, cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine vẫn chưa có dấu hiệu hạ nhiệt, với các đợt tấn công mới vào các thành phố trọng yếu như Kharkiv, Odessa và Kiev. Các lệnh trừng phạt mới của phương Tây đối với Nga càng làm trầm trọng thêm tình hình, đẩy giá dầu và khí đốt tăng mạnh, gây áp lực lên các thị trường tài chính.
• Xung đột tại Trung Đông: Iran và Israel tiếp tục leo thang căng thẳng với các cuộc tấn công quân sự lẫn nhau, khiến giá dầu Brent vượt mốc 105 USD/thùng. Các nhà đầu tư lo sợ về một cuộc khủng hoảng năng lượng mới, đặc biệt khi tuyến đường vận chuyển dầu qua eo biển Hormuz bị gián đoạn.
• Cạnh tranh Mỹ – Trung: Các lệnh trừng phạt kinh tế giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới tiếp tục leo thang, đặc biệt trong lĩnh vực công nghệ và sản xuất chất bán dẫn. Chính quyền Mỹ áp đặt hạn chế xuất khẩu đối với các công ty công nghệ Trung Quốc, trong khi Bắc Kinh đáp trả bằng các biện pháp kiểm soát vốn, làm gia tăng căng thẳng và gây ảnh hưởng đến chuỗi cung ứng toàn cầu.

Thứ hai: Bất ổn chính trị trong các nền kinh tế lớn

• Bầu cử tổng thống Mỹ: Cuộc bầu cử năm 2024 để lại nhiều tranh cãi, với các cuộc biểu tình lan rộng do nghi vấn gian lận và các tranh chấp pháp lý kéo dài. Tình trạng bế tắc chính trị tại Washington khiến thị trường lo ngại về chính sách kinh tế và khả năng chính phủ Mỹ rơi vào tình trạng đóng cửa.
• Khủng hoảng chính trị tại EU: Các cuộc biểu tình quy mô lớn tại Pháp, Đức và Tây Ban Nha phản đối chính sách thắt chặt tài khóa và cải cách lương hưu đã ảnh hưởng tiêu cực đến niềm tin của nhà đầu tư. Chính phủ Pháp đối mặt với nguy cơ giải tán quốc hội sớm, trong khi Đức phải vật lộn với suy thoái kinh tế và khủng hoảng năng lượng.

Thứ ba: Chính sách tiền tệ thắt chặt

• Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) tiếp tục duy trì lãi suất ở mức cao 5,5%, khiến chi phí vay vốn gia tăng và làm suy yếu thị trường chứng khoán.
• Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) cũng duy trì lãi suất cao, gây áp lực lên doanh nghiệp và thị trường tài chính, đặc biệt là ở các quốc gia có nợ công cao như Ý và Tây Ban Nha.

Tác động đối với thị trường tài chính

Thứ nhất: Chứng khoán toàn cầu sụt giảm mạnh

• Chỉ số S&P 500 giảm 18% từ đầu năm 2025 đến tháng 3/2025.
• Chỉ số Stoxx 600 (châu Âu) mất 20% giá trị.
• Chỉ số Nikkei 225 (Nhật Bản) giảm 22% do xuất khẩu sụt giảm và đồng Yên mất giá mạnh.
• Chỉ số Hang Seng (Hồng Kông) lao dốc 25% do căng thẳng kinh tế giữa Mỹ và Trung Quốc.

Thứ hai: Dòng vốn tháo chạy khỏi thị trường

Theo dữ liệu từ Bloomberg, hơn 1,2 nghìn tỷ USD đã bị rút khỏi các thị trường tài chính toàn cầu trong 3 tháng đầu năm 2025. Các quỹ đầu tư phòng thủ như vàng, trái phiếu chính phủ Mỹ và tiền mặt trở thành điểm đến ưa thích của nhà đầu tư.

Thứ ba: Giá dầu và hàng hóa biến động mạnh

• Giá dầu Brent vượt 80 USD/thùng do lo ngại về nguồn cung từ Trung Đông.
• Giá vàng tăng lên mức kỷ lục 3000 USD/ounce khi nhà đầu tư tìm nơi trú ẩn an toàn.

Ví dụ minh họa

Thứ nhất – Thị trường chứng khoán Mỹ: Tesla, Apple và Microsoft lần lượt mất 25%, 18% và 20% giá trị do tác động từ chính sách tiền tệ, căng thẳng thương mại và sự không chắc chắn trong chính sách điều hành kinh tế.

Thứ hai – Thị trường châu Âu: Ngân hàng Deutsche Bank và BNP Paribas mất lần lượt 30% và 22% giá trị do lo ngại về nợ xấu và nguy cơ suy thoái khu vực đồng Euro.

Thứ ba – Thị trường Trung Quốc: Alibaba và Tencent mất hơn 28% giá trị do chính sách kiểm soát công nghệ, dòng vốn tháo chạy khỏi Trung Quốc và những biện pháp hạn chế đầu tư nước ngoài.

Thứ tư – Thị trường Nhật Bản: Sony và Toyota mất lần lượt 15% và 18% giá trị do xuất khẩu sụt giảm, đồng Yên mất giá và tác động từ căng thẳng thương mại toàn cầu.

Giải pháp tiềm năng

Thứ nhất: Chính sách tài khóa linh hoạt

• Chính phủ các nước cần đưa ra các gói kích thích kinh tế để hỗ trợ doanh nghiệp và thị trường.
• Ngân hàng trung ương có thể xem xét điều chỉnh chính sách lãi suất để giảm áp lực lên thị trường tài chính.
• Áp dụng các biện pháp giảm thuế cho doanh nghiệp và cá nhân để kích thích tiêu dùng và đầu tư.

Thứ hai: Tăng cường ổn định chính trị

• Các quốc gia cần có chính sách ngoại giao linh hoạt hơn để giảm căng thẳng địa chính trị.
• Tổ chức các cuộc đàm phán kinh tế giữa các cường quốc nhằm hạ nhiệt chiến tranh thương mại.
• Đẩy mạnh hợp tác quốc tế để tạo môi trường đầu tư ổn định.

Thứ ba: Bảo vệ nhà đầu tư

• Các quỹ đầu tư và cơ quan tài chính cần minh bạch hơn về chiến lược đầu tư và quản lý rủi ro.
• Nhà đầu tư cá nhân nên đa dạng hóa danh mục đầu tư và tìm kiếm các tài sản trú ẩn an toàn.
• Tăng cường quy định giám sát thị trường để giảm thiểu rủi ro thao túng tài chính.

Dự báo xu hướng thị trường trong tương lai

Thứ nhất: Xu hướng điều chỉnh và phục hồi

• Sau đợt suy giảm mạnh, nhiều chuyên gia dự báo thị trường chứng khoán có thể trải qua giai đoạn điều chỉnh vào nửa cuối năm 2025, khi các ngân hàng trung ương có thể cân nhắc nới lỏng chính sách tiền tệ.
• Tuy nhiên, sự phục hồi sẽ không đồng đều giữa các khu vực. Các thị trường có nền kinh tế vững mạnh như Mỹ có thể phục hồi nhanh hơn, trong khi châu Âu và các nền kinh tế mới nổi sẽ phải đối mặt với nhiều khó khăn hơn.

Thứ hai: Dòng vốn chuyển dịch

• Các nhà đầu tư sẽ tiếp tục tìm đến các tài sản an toàn như vàng, trái phiếu và các cổ phiếu phòng thủ trong bối cảnh bất ổn chính trị kéo dài.
• Dòng vốn có thể chuyển hướng sang các thị trường có sự ổn định chính trị cao hơn, đặc biệt là Nhật Bản và một số quốc gia Đông Nam Á như Singapore và Việt Nam.

Thứ ba: Ngành nào sẽ bị ảnh hưởng mạnh nhất?

• Công nghệ và bán dẫn: Căng thẳng Mỹ – Trung tiếp tục tác động tiêu cực đến các công ty công nghệ lớn như Apple, Nvidia và TSMC.
• Năng lượng: Giá dầu tăng có thể có lợi cho các công ty dầu khí nhưng gây áp lực lên ngành sản xuất và tiêu dùng.
• Tài chính: Ngành ngân hàng đối mặt với rủi ro nợ xấu gia tăng, đặc biệt tại châu Âu.

Dự báo thị trường trong năm 2025 sẽ tiếp tục chịu nhiều ảnh hưởng từ bất ổn chính trị, với những biến động mạnh mẽ. Nhà đầu tư cần có chiến lược linh hoạt để đối phó với những rủi ro tiềm ẩn và tận dụng cơ hội khi thị trường điều chỉnh.

Kết luận

Bất ổn chính trị tiếp tục là nhân tố chính kéo thị trường chứng khoán toàn cầu xuống vực sâu. Nhà đầu tư cần có chiến lược thận trọng và tìm kiếm các biện pháp bảo vệ tài sản trong giai đoạn khó khăn này. Trong khi đó, chính phủ các nước cần có những chính sách linh hoạt nhằm ổn định thị trường và tạo điều kiện cho sự phục hồi kinh tế trong tương lai.