Các quỹ đầu tư quốc tế có dịch chuyển vốn khỏi Mỹ không?

Mỹ là một trong những đích đến quan trọng nhất của dòng vốn quốc tế nhờ vào quy mô kinh tế, hệ thống tài chính vững chắc và các cơ chế pháp lý minh bạch. Tuy nhiên, trong bối cảnh chiến tranh thương mại, chính sách thuế quan và sự cạnh tranh toàn cầu gia tăng, nhiều quỹ đầu tư quốc tế đang xét đến việc rút vốn hoặc dịch chuyển sang các thị trường khác. Bài viết này sẽ phân tích các yếu tố ảnh hưởng, cung cấp số liệu thống kê và ví dụ minh họa về xu hướng này.

Tác động của thuế quan và chiến tranh thương mại

Thứ nhất: Gia tăng rủi ro đầu tư

Các chính sách thuế quan gây biến động lớn trên thị trường tài chính, khiến các nhà đầu tư quốc tế lo ngại về tính bất định trong chính sách. Điều này đặc biệt ảnh hưởng đến các quỹ đầu tư lớn như quỹ hưu trí và quỹ tương hỗ.

Ví dụ:

• Khi chiến tranh thương mại Mỹ – Trung Quốc bắt đầu vào năm 2018, dòng vốn đổ vào các quỹ ETF Mỹ giảm 30% so với năm trước, trong khi các quỹ ETF châu Á chứng kiến sự tăng trưởng mạnh mẽ.
• Theo dữ liệu từ Viện Tài chính Quốc tế (IIF), dòng vốn đầu tư vào thị trường tài chính Mỹ giảm 12% trong năm 2019.
• Báo cáo từ Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) năm 2021 chỉ ra rằng chiến tranh thương mại kéo dài có thể khiến Mỹ mất khoảng 1,5% GDP do sự dịch chuyển của dòng vốn.

Thứ hai: Sự biến động trên thị trường chứng khoán

Thị trường chứng khoán Mỹ chứng kiến nhiều đợt giảm mạnh do tác động từ thuế quan và các biện pháp trả đũa kinh tế từ các quốc gia khác.

Ví dụ:

• Chỉ số Dow Jones mất hơn 600 điểm trong tháng 5/2019 khi Mỹ tuyên bố tăng thuế đối với hàng hóa Trung Quốc.
• S&P 500 giảm 6% trong quý III/2019 do lo ngại về bất ổn chính trị và căng thẳng thương mại kéo dài.
• Nhiều công ty đa quốc gia như Apple và Tesla gặp khó khăn trong hoạt động sản xuất do chi phí nguyên liệu gia tăng và sự bất ổn từ các chính sách thuế quan.

Thứ ba: Dịch chuyển vốn sang các quốc gia đang phát triển

Một số quỹ đầu tư quốc tế đang xem xét việc dịch chuyển vốn sang các nước đang phát triển như Việt Nam, Ấn Độ, Brazil và Indonesia do các quốc gia này có chi phí sản xuất thấp và chính sách đầu tư hấp dẫn hơn.

Ví dụ:

• FDI vào Việt Nam tăng 18% trong năm 2019, khi các doanh nghiệp tìm kiếm lựa chọn thay thế Trung Quốc.
• Các quỹ đầu tư từ Nhật Bản và Hàn Quốc đã đẩy mạnh đầu tư vào Ấn Độ với tổng số vốn lên tới 50 tỷ USD từ năm 2018 đến 2022.
• Các quỹ đầu tư châu Âu đã dịch chuyển hơn 75 tỷ USD ra khỏi Mỹ từ năm 2020 đến 2022 để tìm kiếm cơ hội đầu tư mới tại các nước ASEAN và khu vực Nam Mỹ.

Hậu quả lâu dài của dịch chuyển vốn

Thứ nhất: Ảnh hưởng đến lãi suất

Lãi suất của Mỹ có thể tăng để thu hút lại dòng vốn quốc tế, điều này có thể tác động tiêu cực đến nền kinh tế nội địa do chi phí vay tăng lên.

Ví dụ:

• Cục Dự trữ Liên bang đã duy trì lãi suất thấp trong năm 2020 để ngăn chặn tình trạng tháo vốn, nhưng vẫn không thể ngăn dòng vốn chảy ra khỏi thị trường tài chính Mỹ.
• Năm 2022, Mỹ đã buộc phải tăng lãi suất để giữ chân các quỹ đầu tư lớn, làm tăng chi phí vay vốn cho doanh nghiệp và hộ gia đình.

Thứ hai: Mất lâu dài sự hấp dẫn vốn đầu tư

Mỹ có nguy cơ mất dần sự hấp dẫn vốn quốc tế nếu chiến tranh thương mại kéo dài, đồng thời các nền kinh tế mới nổi cải thiện chính sách thu hút đầu tư.

Ví dụ:

• Theo Goldman Sachs, dòng vốn FDI vào Mỹ sẽ giảm 10% trong 5 năm tới nếu các căng thẳng thương mại không được giải quyết.
• Trung Quốc đã thu hút hơn 160 tỷ USD vốn FDI vào năm 2022, vượt Mỹ và trở thành điểm đến đầu tư số một thế giới.
• Các quỹ đầu tư từ Trung Đông và châu Âu đang tăng cường mua tài sản tại khu vực Đông Nam Á thay vì Mỹ để tránh rủi ro từ các chính sách thuế quan không ổn định.

Giải pháp và chiến lược ứng phó

Thứ nhất: Cải thiện chính sách thương mại

Mỹ có thể áp dụng các chính sách linh hoạt hơn để giảm bớt căng thẳng thương mại và thu hút lại nhà đầu tư quốc tế. Điều này có thể bao gồm các thỏa thuận song phương, giảm thuế quan đối với một số mặt hàng chủ chốt và cải thiện môi trường đầu tư.

Thứ hai: Thúc đẩy công nghệ và đổi mới

Các ngành công nghệ cao và trí tuệ nhân tạo có thể trở thành điểm sáng giúp Mỹ duy trì lợi thế trong thu hút vốn đầu tư. Các công ty công nghệ lớn như Google, Amazon và Microsoft vẫn là điểm đến hấp dẫn của các quỹ đầu tư nhờ vào tiềm năng tăng trưởng mạnh mẽ.

Thứ ba: Đẩy mạnh hợp tác kinh tế quốc tế

Thay vì tập trung vào căng thẳng thương mại, Mỹ có thể tăng cường hợp tác với các quốc gia đồng minh để tạo ra lợi thế cạnh tranh. Việc ký kết các hiệp định thương mại mới với châu Âu và khu vực châu Á có thể giúp ổn định dòng vốn đầu tư.

Kết luận

Mặc dù Mỹ vẫn là nơi thu hút đầu tư quốc tế, những tác động từ chiến tranh thương mại và thuế quan đang dần khiến dòng vốn bắt đầu chuyển hướng. Nếu tình trạng này kéo dài, Mỹ có thể đối diện với nguy cơ mất một phần lợi thế vốn quốc tế về tay các nước đang phát triển như Việt Nam, Ấn Độ và Brazil. Tuy nhiên, với các chính sách thích hợp, Mỹ vẫn có thể duy trì vị thế của mình trên thị trường tài chính toàn cầu.