Cuộc chiến thuế quan ảnh hưởng thế nào đến sức mua của tầng lớp trung lưu?

Thuế quan là một công cụ quan trọng trong chính sách thương mại, nhưng nó cũng có thể tác động tiêu cực đến nền kinh tế và người tiêu dùng. Đặc biệt, tầng lớp trung lưu – nhóm thu nhập chiếm phần lớn trong nền kinh tế – có thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi các chính sách thuế quan. Bài viết này sẽ phân tích cách thuế quan ảnh hưởng đến sức mua của tầng lớp trung lưu thông qua các yếu tố như giá cả hàng hóa, chi phí sinh hoạt, lạm phát, và việc làm.

Thứ nhất: Tác động của thuế quan đến giá cả hàng hóa

Thuế quan làm tăng chi phí nhập khẩu, dẫn đến giá cả hàng hóa tăng cao. Khi các sản phẩm nhập khẩu từ Trung Quốc, Mexico, và Liên minh châu Âu bị áp thuế, chi phí sản xuất tăng lên, và các công ty thường chuyển phần lớn chi phí này sang người tiêu dùng.

Ví dụ, trong cuộc chiến thương mại Mỹ – Trung vào năm 2018-2019, chính quyền Donald Trump áp thuế lên nhiều mặt hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, bao gồm điện tử, quần áo, và thực phẩm. Kết quả là giá của nhiều sản phẩm tăng mạnh. Theo một nghiên cứu của Viện Kinh tế Quốc tế Peterson, người tiêu dùng Mỹ phải trả thêm trung bình 800 USD/năm do chi phí thuế quan tăng.

Ngoài ra, thuế quan còn ảnh hưởng đến chuỗi cung ứng toàn cầu. Các doanh nghiệp phụ thuộc vào nguyên liệu nhập khẩu có thể phải tìm nguồn cung mới với giá cao hơn, kéo theo sự gia tăng chi phí sản xuất và giá bán lẻ.

Thứ hai: Ảnh hưởng đến chi phí sinh hoạt

Khi giá cả hàng hóa tăng, tầng lớp trung lưu phải đối mặt với chi phí sinh hoạt cao hơn. Những mặt hàng thiết yếu như thực phẩm, nhiên liệu, và điện tử đều trở nên đắt đỏ hơn, làm giảm ngân sách dành cho các nhu cầu khác như giáo dục, giải trí, và tiết kiệm.

Một ví dụ điển hình là việc thuế quan đối với thép và nhôm nhập khẩu từ Canada và EU đã làm tăng chi phí sản xuất xe hơi tại Mỹ. Theo một báo cáo của Trung tâm Nghiên cứu Ô tô, giá xe hơi trung bình tại Mỹ tăng thêm 1.000 – 2.000 USD, ảnh hưởng trực tiếp đến những người tiêu dùng trung lưu có nhu cầu mua xe.

Ngoài xe hơi, các mặt hàng điện tử gia dụng như tủ lạnh, máy giặt cũng bị ảnh hưởng. Người tiêu dùng phải đối mặt với tình trạng giá cả leo thang trong khi thu nhập không tăng tương ứng.

Thứ ba: Tác động đến lạm phát

Việc tăng giá hàng hóa do thuế quan cũng góp phần đẩy lạm phát lên cao. Khi giá nguyên liệu và hàng tiêu dùng tăng, chi phí sản xuất tăng theo, buộc các công ty phải tăng giá bán. Điều này tạo ra áp lực lạm phát, làm suy giảm sức mua của tầng lớp trung lưu.

Chẳng hạn, vào năm 2019, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) đã cảnh báo rằng cuộc chiến thuế quan có thể khiến lạm phát tăng, làm giảm giá trị thực của tiền lương. Nếu mức lương của người lao động không theo kịp với tốc độ tăng giá, sức mua của họ sẽ giảm đáng kể.

Không chỉ tại Mỹ, các nước có quan hệ thương mại chặt chẽ với Mỹ cũng chịu ảnh hưởng. Lạm phát tăng không chỉ làm giảm sức mua mà còn gây khó khăn cho các doanh nghiệp khi chi phí nguyên liệu đầu vào gia tăng.

Thứ tư: Ảnh hưởng đến việc làm và thu nhập

Thuế quan không chỉ làm tăng giá cả mà còn ảnh hưởng đến việc làm. Khi các công ty đối mặt với chi phí nhập khẩu cao hơn, họ có thể cắt giảm lao động hoặc chuyển sản xuất ra nước ngoài để giảm chi phí. Điều này có thể dẫn đến mất việc làm, đặc biệt trong các ngành sản xuất.

Một ví dụ tiêu biểu là ngành nông nghiệp Mỹ. Khi Trung Quốc áp thuế trả đũa lên đậu nành và thịt lợn từ Mỹ vào năm 2018, nông dân Mỹ gặp khó khăn lớn do xuất khẩu giảm mạnh. Nhiều người trong tầng lớp trung lưu làm việc trong ngành nông nghiệp phải đối mặt với thu nhập giảm sút và mất việc làm.

Ngoài ra, các ngành công nghiệp sử dụng nhiều nguyên liệu nhập khẩu như chế tạo, xây dựng cũng bị ảnh hưởng. Doanh nghiệp phải đối mặt với việc giảm lợi nhuận, dẫn đến cắt giảm việc làm hoặc hạn chế tăng lương.

Thứ năm: Tác động đến đầu tư và tiết kiệm

Khi giá cả tăng và thu nhập không theo kịp, tầng lớp trung lưu có ít tiền hơn để tiết kiệm và đầu tư. Việc này không chỉ ảnh hưởng đến tài chính cá nhân mà còn có thể làm giảm mức độ đầu tư trong nền kinh tế, ảnh hưởng đến tăng trưởng dài hạn.

Ví dụ, theo một báo cáo của Viện Brookings, thuế quan đối với hàng tiêu dùng nhập khẩu làm giảm khả năng tiết kiệm của hộ gia đình trung lưu khoảng 10-15% mỗi năm, do họ phải chi tiêu nhiều hơn cho các nhu yếu phẩm.

Hơn nữa, với sự bất ổn trong chính sách thuế quan, các nhà đầu tư có xu hướng trì hoãn kế hoạch mở rộng hoặc đầu tư vào các lĩnh vực rủi ro cao, làm chậm lại tốc độ tăng trưởng kinh tế.

Kết luận

Tóm lại, thuế quan có ảnh hưởng sâu rộng đến sức mua của tầng lớp trung lưu. Bằng cách làm tăng giá cả hàng hóa, đẩy cao chi phí sinh hoạt, gây ra lạm phát, ảnh hưởng đến việc làm và thu nhập, thuế quan có thể làm suy giảm đáng kể mức sống của tầng lớp trung lưu. Do đó, các chính sách thuế quan cần được xem xét cẩn thận để giảm thiểu tác động tiêu cực đối với nhóm dân cư này, đồng thời duy trì sự ổn định kinh tế trong dài hạn.

Ngoài ra, các chính phủ cần có biện pháp hỗ trợ như trợ cấp cho các ngành chịu ảnh hưởng, giảm thuế nội địa, hoặc thúc đẩy thương mại với các đối tác mới nhằm giảm bớt tác động tiêu cực của thuế quan lên tầng lớp trung lưu và nền kinh tế nói chung.