“Lãi suất cao giết chết mọi ý tưởng kinh doanh”

Lãi suất cao trong năm 2025 đã trở thành một rào cản lớn đối với nền kinh tế toàn cầu, đặc biệt là trong lĩnh vực kinh doanh và khởi nghiệp. Khi chi phí vốn tăng mạnh, các doanh nghiệp đối mặt với áp lực tài chính khủng khiếp, trong khi các nhà đầu tư dè dặt hơn với các dự án mới. Điều này đã dẫn đến sự sụt giảm trong tăng trưởng doanh nghiệp, đầu tư và cả thị trường lao động. Bài viết này sẽ phân tích tác động của lãi suất cao đến môi trường kinh doanh và đề xuất các giải pháp để vượt qua khó khăn.

Lãi suất cao và tác động đến doanh nghiệp

Thứ nhất: Chi phí vay vốn tăng cao

Tính đến tháng 3/2025, lãi suất chính sách của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) vẫn duy trì ở mức 5,5%, trong khi Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) giữ mức 4,25%. Mức lãi suất này đã khiến chi phí vay vốn của các doanh nghiệp tăng mạnh. Các khoản vay ngân hàng dành cho doanh nghiệp nhỏ đã tăng lãi suất từ 6% năm 2023 lên hơn 9% vào đầu năm 2025, làm giảm khả năng tiếp cận vốn. Bên cạnh đó, các công ty lớn cũng bị ảnh hưởng khi phải đối mặt với mức chi phí tài chính cao hơn, làm giảm lợi nhuận và hạn chế đầu tư mở rộng.

Thứ hai: Doanh nghiệp nhỏ và startup bị bóp nghẹt

Lãi suất cao không chỉ ảnh hưởng đến các tập đoàn lớn mà còn đặc biệt gây khó khăn cho các doanh nghiệp nhỏ và startup. Năm 2024, số lượng startup gọi vốn thành công tại Mỹ giảm 35% so với năm trước, và xu hướng này tiếp tục trong quý 1/2025. Các nhà đầu tư mạo hiểm thận trọng hơn, dẫn đến việc các công ty khởi nghiệp khó huy động vốn để phát triển. Ngoài ra, các startup trong lĩnh vực công nghệ và năng lượng xanh, vốn yêu cầu vốn đầu tư dài hạn, đang gặp nhiều thách thức trong việc duy trì hoạt động.

Thứ ba: Ngành sản xuất và bất động sản suy yếu

Ngành sản xuất cũng chịu tác động mạnh khi chi phí vay vốn để mở rộng nhà máy, đầu tư công nghệ tăng cao. Nhiều công ty tại Đức và Nhật Bản đã hoãn kế hoạch mở rộng do lãi suất vay quá cao. Theo số liệu từ Hiệp hội Sản xuất Đức, số lượng đơn đặt hàng mới đã giảm 12% trong quý đầu năm 2025. Trong lĩnh vực bất động sản, lãi suất vay thế chấp tăng lên 7-8% đã khiến nhu cầu mua nhà sụt giảm mạnh, gây ảnh hưởng đến hàng loạt doanh nghiệp xây dựng và môi giới. Theo thống kê từ Hiệp hội Bất động sản Quốc tế, số lượng giao dịch bất động sản tại Mỹ giảm 20% trong năm 2024 và tiếp tục giảm thêm 8% trong quý 1/2025, tạo ra làn sóng phá sản trong ngành xây dựng.

Tác động đến đầu tư và thị trường tài chính

Thứ nhất: Dòng vốn đầu tư bị thu hẹp

Lãi suất cao khiến các nhà đầu tư trở nên thận trọng hơn trong việc phân bổ vốn. Các quỹ đầu tư mạo hiểm (VC) đã giảm quy mô giải ngân do lo ngại rủi ro tài chính. Theo báo cáo từ PitchBook, tổng vốn đầu tư mạo hiểm toàn cầu đã giảm 30% trong năm 2024 và tiếp tục giảm thêm 12% trong quý 1/2025. Điều này làm chậm quá trình đổi mới và phát triển công nghệ.

Thứ hai: Thị trường chứng khoán lao dốc

Lãi suất cao ảnh hưởng mạnh đến thị trường chứng khoán khi chi phí vay nợ tăng và lợi nhuận doanh nghiệp bị thu hẹp. Chỉ số S&P 500 đã giảm 15% so với mức đỉnh năm 2023, trong khi Nasdaq sụt giảm tới 20% do ảnh hưởng nặng nề từ nhóm công nghệ. Tại châu Âu, chỉ số DAX của Đức và CAC 40 của Pháp cũng giảm lần lượt 12% và 10% do lo ngại về chi phí tài chính leo thang.

Thứ ba: Trái phiếu trở nên hấp dẫn hơn

Khi lãi suất tăng cao, các nhà đầu tư có xu hướng chuyển dòng vốn từ cổ phiếu sang trái phiếu, đặc biệt là trái phiếu chính phủ với lợi suất hấp dẫn. Trái phiếu Mỹ kỳ hạn 10 năm hiện có lợi suất lên tới 4,8%, mức cao nhất trong gần hai thập kỷ. Điều này dẫn đến sự thoái vốn khỏi thị trường chứng khoán và làm giảm thanh khoản trên thị trường tài chính.

Thứ tư: Tác động đến thị trường bất động sản

Với lãi suất vay thế chấp cao, nhu cầu mua nhà suy giảm, kéo theo sự sụt giảm trong đầu tư bất động sản. Tại Trung Quốc, thị trường bất động sản tiếp tục chịu áp lực với mức giảm giá trung bình 8% trong năm 2024. Tại Mỹ, lượng giao dịch bất động sản giảm 20% khiến nhiều công ty xây dựng phải cắt giảm nhân sự và thu hẹp hoạt động.

Tóm lại, lãi suất cao không chỉ ảnh hưởng đến doanh nghiệp mà còn tạo ra làn sóng bất ổn trên thị trường tài chính toàn cầu. Các nhà đầu tư cần thận trọng trong việc phân bổ vốn để tránh rủi ro trong môi trường tài chính ngày càng biến động.

Ví dụ minh họa

Thứ nhất – Tập đoàn WeWork phá sản: Vào đầu năm 2025, WeWork – công ty không gian làm việc chung từng được định giá hàng chục tỷ USD, đã chính thức tuyên bố phá sản do không thể gánh nổi chi phí vay nợ trong bối cảnh lãi suất cao. WeWork từng phụ thuộc vào các khoản vay để mở rộng, nhưng với chi phí tài chính leo thang, họ không còn khả năng duy trì hoạt động.

Thứ hai – Công ty khởi nghiệp công nghệ chịu áp lực: Các công ty AI và fintech tại Thung lũng Silicon, như OpenAI và Stripe, đã buộc phải cắt giảm hàng ngàn nhân sự do khó khăn trong huy động vốn. Theo Crunchbase, tổng vốn đầu tư vào lĩnh vực AI đã giảm 40% trong năm 2024.

Thứ ba – Ngành bán lẻ lao đao: Chuỗi bán lẻ hàng đầu tại Mỹ – Bed Bath & Beyond – đã đóng cửa hàng loạt chi nhánh do doanh thu giảm sút và chi phí vay tăng cao, làm giảm sức mua của người tiêu dùng.

Thứ tư – Ngành bất động sản Trung Quốc sụp đổ: Các tập đoàn bất động sản lớn như Evergrande và Country Garden tiếp tục đối mặt với khủng hoảng thanh khoản khi lãi suất vay cao khiến khách hàng từ chối mua nhà, kéo theo hàng loạt dự án bị đình trệ.

Tóm lại, lãi suất cao không chỉ ảnh hưởng đến doanh nghiệp mà còn tạo ra làn sóng bất ổn trên thị trường tài chính toàn cầu. Các nhà đầu tư cần thận trọng trong việc phân bổ vốn để tránh rủi ro trong môi trường tài chính ngày càng biến động.

Giải pháp để vượt qua khó khăn

Thứ nhất: Chính sách tiền tệ linh hoạt

Các ngân hàng trung ương cần điều chỉnh chính sách tiền tệ hợp lý để tránh gây ra khủng hoảng thanh khoản. Việc giảm lãi suất một cách có kiểm soát hoặc áp dụng các biện pháp hỗ trợ tín dụng có thể giúp các doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận nguồn vốn hơn.

Thứ hai:  Đẩy mạnh đầu tư vào công nghệ và tự động hóa

Doanh nghiệp cần tập trung vào các công nghệ giúp tối ưu hóa chi phí, nâng cao năng suất để bù đắp cho chi phí vốn tăng cao. Các công nghệ như AI, tự động hóa sản xuất và tối ưu hóa chuỗi cung ứng có thể giúp giảm chi phí vận hành.

Thứ ba: Tận dụng các kênh tài trợ phi truyền thống

Các doanh nghiệp có thể tìm kiếm nguồn tài trợ từ các quỹ đầu tư tư nhân, huy động vốn cộng đồng (crowdfunding) hoặc phát hành trái phiếu doanh nghiệp thay vì phụ thuộc hoàn toàn vào ngân hàng.

Thứ tư: Thích ứng với chiến lược kinh doanh mới

Các doanh nghiệp cần điều chỉnh mô hình kinh doanh, tập trung vào các sản phẩm/dịch vụ có biên lợi nhuận cao, giảm chi phí vận hành và tìm kiếm các thị trường tiềm năng để mở rộng.

Thứ năm:  Hợp tác với chính phủ và tổ chức tài chính

Chính phủ có thể triển khai các chương trình hỗ trợ doanh nghiệp, như gói vay ưu đãi hoặc giảm thuế để giúp doanh nghiệp vượt qua giai đoạn khó khăn. Các tổ chức tài chính cũng có thể cung cấp giải pháp tài chính linh hoạt hơn để giúp doanh nghiệp duy trì hoạt động.

Dự báo trong tương lai

Thứ nhất: Dự báo trong năm 2025 và những năm tiếp theo, lãi suất có thể vẫn duy trì ở mức cao nếu lạm phát không được kiểm soát tốt. Các ngân hàng trung ương có thể tiếp tục chính sách tiền tệ thắt chặt, khiến chi phí vay vốn duy trì ở mức cao trong thời gian dài. Điều này sẽ tiếp tục ảnh hưởng đến các doanh nghiệp, đặc biệt là những doanh nghiệp phụ thuộc nhiều vào vốn vay.

Thứ hai: Thị trường chứng khoán dự kiến vẫn gặp khó khăn, với khả năng phục hồi phụ thuộc vào chính sách tiền tệ và tốc độ tăng trưởng kinh tế toàn cầu. Các nhà đầu tư có thể tiếp tục dịch chuyển dòng vốn sang các kênh an toàn hơn như trái phiếu và vàng.

Thứ ba: Trong lĩnh vực khởi nghiệp, các doanh nghiệp sẽ phải tìm kiếm các phương thức huy động vốn thay thế như hợp tác chiến lược, tài trợ từ quỹ đầu tư tư nhân hoặc huy động vốn cộng đồng để duy trì hoạt động.

Thứ tư: Về bất động sản, thị trường có thể tiếp tục suy yếu do lãi suất cao làm giảm khả năng tiếp cận tín dụng của người mua nhà. Tuy nhiên, nếu lãi suất bắt đầu giảm vào cuối năm 2025, thị trường có thể có dấu hiệu hồi phục vào năm 2026.

Nhìn chung, môi trường kinh doanh trong giai đoạn tới sẽ vẫn đối mặt với nhiều thách thức, buộc doanh nghiệp phải linh hoạt và sáng tạo hơn để thích nghi và phát triển.

Kết luận

Lãi suất cao đã đặt ra những thách thức lớn đối với môi trường kinh doanh toàn cầu, làm suy yếu khả năng mở rộng của doanh nghiệp và hạn chế dòng vốn đầu tư. Để vượt qua giai đoạn khó khăn này, cần có sự phối hợp giữa chính sách tiền tệ linh hoạt và chiến lược quản lý tài chính hiệu quả từ phía doanh nghiệp. Trong tương lai, việc điều chỉnh lãi suất hợp lý sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc phục hồi nền kinh tế và thúc đẩy đổi mới sáng tạo.