Mức sống của người dân Mỹ có bị giảm do thuế quan không?

Thuế quan là một công cụ kinh tế được chính phủ sử dụng nhằm bảo vệ sản xuất nội địa và cân bằng cán cân thương mại. Tuy nhiên, khi áp đặt thuế quan lên hàng hóa nhập khẩu, Mỹ có thể vô tình làm tăng giá cả hàng hóa và dịch vụ, dẫn đến giảm sức mua của người dân. Trong bối cảnh cuộc chiến thuế quan, đặc biệt dưới thời chính quyền Donald Trump, câu hỏi đặt ra là liệu mức sống của người dân Mỹ có bị ảnh hưởng tiêu cực hay không.

Cách thức thuế quan ảnh hưởng đến mức sống

Thứ nhất: Giá cả hàng hóa tăng cao

Một trong những tác động trực tiếp và dễ thấy nhất của thuế quan là làm tăng giá sản phẩm nhập khẩu. Khi Mỹ áp thuế lên hàng hóa từ các đối tác thương mại lớn như Trung Quốc, EU, Mexico và Canada, giá thành của các sản phẩm nhập khẩu tăng, buộc doanh nghiệp và người tiêu dùng phải chịu thêm chi phí.

Ví dụ:

• Thuế quan lên thép và nhôm năm 2018 khiến giá sản phẩm từ các ngành sử dụng kim loại này như ô tô, máy móc, và thiết bị gia dụng tăng cao. Theo Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Mỹ, giá xe hơi đã tăng khoảng 1.000 – 2.000 USD/chiếc do giá nguyên vật liệu đắt đỏ hơn.
• Các mặt hàng tiêu dùng phổ biến như máy giặt đã bị ảnh hưởng. Khi Mỹ áp thuế 20% lên máy giặt nhập khẩu, giá trung bình của máy giặt tăng thêm khoảng 86 USD, theo nghiên cứu của Cục Nghiên cứu Kinh tế Quốc gia (NBER).

Thứ hai: Sức mua của người tiêu dùng suy giảm

Khi giá cả hàng hóa tăng nhưng thu nhập không theo kịp, sức mua của người tiêu dùng giảm sút. Điều này khiến các hộ gia đình có thu nhập thấp và trung bình phải cắt giảm chi tiêu hoặc tìm kiếm các sản phẩm thay thế có chất lượng thấp hơn.

Ví dụ:

• Một số gia đình phải chuyển từ sử dụng các sản phẩm công nghệ cao cấp nhập khẩu sang các sản phẩm rẻ hơn hoặc nội địa nhưng chất lượng kém hơn.
• Nhiều người tiêu dùng đã giảm chi tiêu vào các mặt hàng không thiết yếu như du lịch, giải trí, và đồ gia dụng do áp lực chi tiêu tăng.

Thứ ba: Mất việc làm và thu nhập không ổn định

Thuế quan không chỉ làm tăng giá hàng hóa mà còn ảnh hưởng đến chuỗi cung ứng và việc làm. Khi các doanh nghiệp phải đối mặt với chi phí sản xuất cao hơn do nguyên liệu nhập khẩu bị đánh thuế, họ có thể giảm tuyển dụng, sa thải nhân viên, hoặc chuyển nhà máy ra nước ngoài.

Ví dụ:

• Các nhà sản xuất ở Mỹ như Harley-Davidson đã tuyên bố chuyển một phần sản xuất ra nước ngoài để tránh thuế trả đũa từ EU.
• Theo Viện Kinh tế Quốc tế Peterson, cuộc chiến thuế quan với Trung Quốc có thể làm mất 300.000 – 450.000 việc làm tại Mỹ do chi phí sản xuất gia tăng.

Thứ tư: Ảnh hưởng đến các ngành nông nghiệp

Nông dân Mỹ là một trong những nhóm chịu ảnh hưởng nặng nề nhất từ các đòn trả đũa thuế quan từ các nước đối tác. Khi Trung Quốc áp thuế cao lên đậu nành, thịt lợn và các sản phẩm nông nghiệp khác, xuất khẩu của Mỹ sụt giảm nghiêm trọng.

Ví dụ:

• Xuất khẩu đậu nành từ Mỹ sang Trung Quốc giảm hơn 50% vào năm 2018 sau khi Bắc Kinh áp thuế trả đũa.
• Nhiều nông dân đã phải phụ thuộc vào các gói hỗ trợ từ chính phủ Mỹ để duy trì hoạt động, nhưng vẫn gặp khó khăn do mất đi thị trường truyền thống.

So sánh tác động của thuế quan lên các nhóm thu nhập

Thứ nhất: Ảnh hưởng đến tầng lớp thu nhập thấp và trung bình

Những hộ gia đình có thu nhập thấp và trung bình bị ảnh hưởng nặng nề hơn do họ phải chi tiêu phần lớn thu nhập cho các nhu yếu phẩm. Khi giá hàng hóa tăng, họ có ít lựa chọn hơn để đối phó với chi phí sinh hoạt cao.

Ví dụ:

• Thuế quan lên hàng dệt may từ Trung Quốc khiến giá quần áo tăng khoảng 5-10%, ảnh hưởng trực tiếp đến những người có thu nhập thấp.
• Các hộ gia đình nghèo phải cắt giảm chi tiêu vào các mặt hàng thiết yếu khác như thực phẩm và giáo dục.

Thứ hai:  Ảnh hưởng đến giới thượng lưu và doanh nghiệp lớn

Những người có thu nhập cao có nhiều khả năng thích ứng với giá cả tăng, nhưng một số doanh nghiệp lớn cũng gặp khó khăn do chi phí sản xuất và chuỗi cung ứng bị gián đoạn.

Ví dụ:

• Các tập đoàn lớn như Apple đã phải xem xét tăng giá iPhone do linh kiện nhập khẩu bị đánh thuế.
• Các công ty bán lẻ lớn như Walmart cảnh báo rằng thuế quan có thể làm tăng giá cả hàng trăm sản phẩm tiêu dùng, ảnh hưởng đến khách hàng trung bình.

Biện pháp đối phó và điều chỉnh

Để giảm tác động tiêu cực từ thuế quan, chính phủ Mỹ đã triển khai một số biện pháp hỗ trợ:

Thứ nhất- Gói trợ cấp cho nông dân: Chính quyền Trump đã chi hơn 28 tỷ USD hỗ trợ nông dân bị ảnh hưởng bởi thuế quan trả đũa của Trung Quốc.

Thứ hai – Chính sách giảm thuế: Một số chính sách cắt giảm thuế thu nhập nhằm giúp người dân có thêm thu nhập để bù đắp chi phí sinh hoạt tăng cao.

Thứ ba – Đàm phán thương mại: Hiệp định thương mại Mỹ – Trung giai đoạn 1 được ký kết năm 2020 nhằm giảm bớt căng thẳng thương mại, nhưng vẫn chưa thể giải quyết triệt để vấn đề thuế quan.

Kết luận

Cuộc chiến thuế quan đã làm gia tăng giá cả hàng hóa, giảm sức mua của người dân Mỹ và tác động tiêu cực đến nhiều ngành công nghiệp quan trọng. Trong khi chính sách thuế quan có thể nhằm mục đích bảo vệ ngành sản xuất nội địa, tác động đến mức sống của người dân là không thể phủ nhận. Để đảm bảo mức sống không bị suy giảm, Mỹ cần có chính sách điều chỉnh hợp lý hơn, tránh gây áp lực lên người tiêu dùng và doanh nghiệp.