Mỹ có thể đối mặt với suy thoái kinh tế do cuộc chiến thuế quan không?

Cuộc chiến thuế quan, đặc biệt dưới thời chính quyền Tổng thống Donald Trump, đã trở thành một phần quan trọng trong chính sách thương mại của Mỹ. Việc áp đặt thuế quan nhằm bảo vệ ngành công nghiệp nội địa và giảm thâm hụt thương mại, nhưng đồng thời cũng gây ra những tác động tiêu cực đối với nền kinh tế. Một trong những lo ngại lớn nhất là liệu cuộc chiến thuế quan có thể dẫn đến suy thoái kinh tế hay không. Bài viết này sẽ phân tích các tác động của thuế quan đối với tăng trưởng kinh tế Mỹ, bao gồm chi phí sản xuất, đầu tư, tiêu dùng, thị trường lao động và quan hệ thương mại.

Ảnh hưởng của thuế quan đến tăng trưởng kinh tế

Thứ nhất: Tăng chi phí sản xuất và giá thành hàng hóa

Một trong những tác động rõ rệt nhất của thuế quan là làm tăng chi phí sản xuất cho các doanh nghiệp. Khi Mỹ áp thuế lên thép và nhôm nhập khẩu vào năm 2018, các ngành công nghiệp như ô tô, xây dựng và hàng tiêu dùng chịu ảnh hưởng nặng nề do giá nguyên vật liệu tăng cao.

Ví dụ:

• Ford và General Motors thông báo rằng chi phí nguyên vật liệu gia tăng đã khiến lợi nhuận giảm hàng trăm triệu USD.
• Các công ty sản xuất bia và nước giải khát phải đối mặt với giá lon nhôm tăng, khiến giá bán lẻ cao hơn.

Sự gia tăng chi phí này không chỉ ảnh hưởng đến doanh nghiệp mà còn tác động đến giá cả hàng hóa, làm giảm sức mua của người tiêu dùng.

Thứ hai:  Suy giảm đầu tư và tăng trưởng kinh doanh

Các doanh nghiệp phụ thuộc vào chuỗi cung ứng toàn cầu có xu hướng cắt giảm đầu tư khi đối mặt với sự bất ổn từ thuế quan. Nếu chi phí sản xuất tăng và xuất khẩu gặp khó khăn, các công ty có thể trì hoãn mở rộng hoặc giảm quy mô hoạt động.

Ví dụ:

• Apple đã cân nhắc việc chuyển một phần dây chuyền sản xuất ra khỏi Trung Quốc để tránh thuế, nhưng điều này đi kèm với chi phí đầu tư cao.
• Nhiều công ty công nghệ và sản xuất Mỹ đã giảm đầu tư vào máy móc và cơ sở vật chất do môi trường thương mại không ổn định.

Hệ quả của việc này là tăng trưởng GDP có thể bị kìm hãm, làm giảm tốc độ mở rộng kinh tế.

Ảnh hưởng của thuế quan đến tiêu dùng và thị trường lao động

Thứ nhất: Sức mua của người tiêu dùng giảm

Người tiêu dùng Mỹ phải đối mặt với giá cả hàng hóa gia tăng do chi phí sản xuất tăng và các biện pháp thuế trả đũa từ các đối tác thương mại. Khi giá hàng nhập khẩu từ Trung Quốc tăng, các mặt hàng như điện thoại thông minh, quần áo và đồ gia dụng trở nên đắt đỏ hơn.

Ví dụ:

• Thống kê của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) cho thấy các hộ gia đình Mỹ chịu thêm chi phí trung bình 500-1.000 USD/năm do thuế quan đối với hàng Trung Quốc.
• Các công ty bán lẻ như Walmart và Target đã cảnh báo rằng giá cả cao hơn có thể làm giảm nhu cầu mua sắm của người tiêu dùng.

Thứ hai: Ảnh hưởng đến thị trường lao động

Khi thuế quan làm giảm lợi nhuận doanh nghiệp, các công ty có thể cắt giảm nhân sự hoặc chuyển sản xuất ra nước ngoài để tránh chi phí cao.

Ví dụ:

• Harley-Davidson tuyên bố sẽ chuyển một phần sản xuất ra ngoài nước Mỹ để tránh các biện pháp trả đũa từ EU.
• Hãng sản xuất đồ gia dụng Whirlpool đã sa thải hàng trăm công nhân do chi phí nguyên vật liệu tăng sau thuế quan thép và nhôm.

Sự suy giảm việc làm có thể làm giảm thu nhập của người dân, từ đó ảnh hưởng tiêu cực đến tiêu dùng và tăng trưởng kinh tế.

Ảnh hưởng đến thương mại và quan hệ kinh tế quốc tế

Thứ nhất: Suy giảm xuất khẩu của Mỹ

Thuế quan không chỉ làm tăng giá hàng nhập khẩu mà còn dẫn đến các biện pháp trả đũa từ các nước khác, làm giảm xuất khẩu của Mỹ. Trung Quốc, EU, Canada và Mexico đã áp thuế lên hàng loạt sản phẩm của Mỹ như đậu nành, thịt bò, xe hơi và rượu.

Ví dụ:

• Xuất khẩu đậu nành của Mỹ sang Trung Quốc giảm mạnh, khiến nông dân Mỹ thiệt hại hàng tỷ USD và buộc chính phủ phải tung ra các gói hỗ trợ tài chính.
• Các công ty sản xuất máy bay như Boeing mất hợp đồng lớn với Trung Quốc do căng thẳng thương mại.

Thứ hai: Sự dịch chuyển chuỗi cung ứng toàn cầu

Nhiều công ty đa quốc gia đã điều chỉnh chuỗi cung ứng để giảm thiểu rủi ro từ thuế quan. Thay vì sản xuất tại Mỹ hoặc Trung Quốc, họ chuyển sang các nước thứ ba như Việt Nam, Ấn Độ hoặc Mexico.

Ví dụ:

• Nike và Adidas đã tăng cường sản xuất tại Việt Nam thay vì Trung Quốc để tránh thuế quan Mỹ – Trung.
• Apple và Google đang xem xét mở rộng sản xuất tại Ấn Độ và Đông Nam Á để giảm thiểu chi phí.

Sự dịch chuyển này có thể khiến Mỹ mất đi các cơ hội việc làm và đầu tư dài hạn.

Liệu suy thoái kinh tế có xảy ra?

Dù thuế quan gây ra nhiều tác động tiêu cực, nhưng liệu chúng có đủ để dẫn đến suy thoái kinh tế toàn diện hay không? Một số yếu tố cần xem xét:

Thứ nhất: Nếu thuế quan kéo dài và mở rộng – Các doanh nghiệp có thể tiếp tục cắt giảm đầu tư, tuyển dụng ít hơn, và người tiêu dùng chi tiêu ít hơn. Điều này có thể đẩy nền kinh tế vào suy thoái.

Thứ hai: Chính sách tài khóa và tiền tệ – Cục Dự trữ Liên bang (Fed) có thể cắt giảm lãi suất để kích thích kinh tế, trong khi chính phủ có thể tung ra các gói hỗ trợ để bù đắp thiệt hại.

Thứ ba:Tình hình kinh tế toàn cầu – Nếu các nền kinh tế khác cũng chững lại, nhu cầu đối với hàng xuất khẩu Mỹ giảm, làm tăng nguy cơ suy thoái.

Kết luận

Thuế quan có thể tác động tiêu cực đến nền kinh tế Mỹ thông qua việc làm tăng chi phí sản xuất, làm giảm đầu tư, ảnh hưởng đến sức mua của người tiêu dùng và làm suy yếu quan hệ thương mại quốc tế. Dù chưa chắc chắn liệu cuộc chiến thuế quan có dẫn đến một cuộc suy thoái toàn diện hay không, nhưng những dấu hiệu cảnh báo là rõ ràng. Để tránh rủi ro này, Mỹ có thể cần phải điều chỉnh chính sách thương mại, giảm bớt căng thẳng với các đối tác kinh tế và tìm kiếm các giải pháp thúc đẩy tăng trưởng trong nước.