Những bong bóng tài chính được thổi phồng rồi nổ tung theo kịch bản định sẵn?

 Một trò chơi nguy hiểm

Bong bóng tài chính – cụm từ quen thuộc trong thế giới kinh tế, nhưng có bao nhiêu người thực sự hiểu được bản chất của nó? Hết lần này đến lần khác, thị trường tài chính chứng kiến những cơn sốt đầu tư, khi giá trị tài sản bị đẩy lên cao một cách phi lý, để rồi sau đó đột ngột sụp đổ, cuốn theo hàng triệu nhà đầu tư nhỏ lẻ và doanh nghiệp vào vòng xoáy phá sản. Nhưng liệu đây có phải là một sự kiện ngẫu nhiên, hay là một kịch bản được dàn dựng kỹ lưỡng nhằm trục lợi cho một nhóm nhỏ các ông trùm tài chính?

Dữ liệu cập nhật đến ngày 10/3/2025 cho thấy, thế giới đang đứng trước nguy cơ của những bong bóng tài chính khổng lồ: từ bất động sản, chứng khoán, đến thị trường tiền điện tử. Nhưng có một điểm chung: mỗi khi bong bóng nổ, chỉ có người dân và các doanh nghiệp nhỏ chịu thiệt hại, trong khi các quỹ đầu tư và ngân hàng lớn vẫn tiếp tục thu lợi nhuận khổng lồ.

Cách bong bóng tài chính được thổi phồng

Thứ nhất: Chính sách tiền tệ nới lỏng – Con dao hai lưỡi

• Kể từ sau đại dịch COVID-19, các ngân hàng trung ương trên thế giới đã thực hiện chính sách bơm tiền ồ ạt vào thị trường để kích thích nền kinh tế. Nhưng ai thực sự hưởng lợi?
• Số liệu từ Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) cho thấy, tổng lượng cung tiền tại Mỹ đã tăng hơn 40% từ năm 2020 đến 2024. Khi dòng tiền giá rẻ tràn vào nền kinh tế, nó đã đẩy giá chứng khoán và bất động sản lên mức cao chưa từng thấy.
• Tuy nhiên, khi lạm phát tăng vọt, các ngân hàng trung ương buộc phải tăng lãi suất, làm sụp đổ thị trường mà chính họ đã tạo ra. Từ giữa năm 2024, FED đã nâng lãi suất lên mức cao nhất trong 15 năm qua, dẫn đến tình trạng thanh khoản cạn kiệt và hàng loạt vụ phá sản trong lĩnh vực công nghệ và bất động sản.

Thứ hai: Truyền thông và tâm lý đám đông – Công cụ thao túng hoàn hảo

• Các tập đoàn truyền thông lớn, thường có liên kết chặt chẽ với giới tài chính, đóng vai trò quan trọng trong việc định hướng dòng tiền.
• Khi một tài sản được tung hô, từ cổ phiếu công nghệ, bất động sản đến tiền điện tử, nhà đầu tư nhỏ lẻ đổ xô mua vào, đẩy giá trị tài sản lên cao một cách phi lý.
• Khi giá đã đạt đỉnh, các quỹ đầu tư lớn âm thầm thoát hàng, đẩy rủi ro lại cho những người đến sau. Báo cáo từ CNBC tháng 3/2025 cho thấy, chỉ trong quý IV/2024, các quỹ đầu tư hàng đầu đã rút khỏi thị trường tiền điện tử hơn 30 tỷ USD, ngay trước khi Bitcoin giảm hơn 30% giá trị trong vòng ba tháng đầu năm 2025.

Thứ ba: Các công ty công nghệ và vai trò của dữ liệu lớn

• Với sự phát triển của công nghệ, các quỹ đầu tư và ngân hàng lớn có thể sử dụng dữ liệu lớn (Big Data) và trí tuệ nhân tạo để phân tích tâm lý thị trường, thao túng giá cả và kiểm soát xu hướng đầu tư.
• Các nền tảng giao dịch trực tuyến như Robinhood, eToro hay Binance sử dụng thuật toán để thúc đẩy tâm lý đầu tư theo đám đông, tạo ra các hiệu ứng FOMO (sợ bỏ lỡ cơ hội) và khiến giá trị tài sản tăng cao một cách không bền vững.
• Khi các thuật toán này xác định rằng bong bóng đã đạt đến mức tối đa, chúng có thể thay đổi hướng dòng tiền, dẫn đến sụp đổ thị trường một cách bất ngờ, khiến các nhà đầu tư nhỏ lẻ không kịp trở tay.

Những bong bóng tài chính đã nổ tung trong lịch sử

Thứ nhất: Khủng hoảng tài chính 2008 – Bài học chưa bao giờ cũ

• Bất động sản Mỹ đã bị đẩy giá quá mức bởi các khoản vay dưới chuẩn (subprime mortgage), tạo ra một thị trường ảo.
• Khi bong bóng vỡ, hàng triệu người mất nhà cửa, nhưng các ngân hàng lớn như Goldman Sachs, JPMorgan Chase lại được chính phủ cứu trợ bằng hàng trăm tỷ USD.

Thứ hai: Bong bóng tiền điện tử 2022-2023

• Bitcoin và các loại tiền điện tử khác đạt đỉnh vào cuối năm 2021, nhưng sau đó giảm mạnh, khiến hàng triệu nhà đầu tư thua lỗ nặng.
• Các quỹ đầu tư lớn đã thoát hàng ngay trước khi thị trường sụp đổ, chứng minh rằng họ luôn đi trước một bước.
• Các nền tảng giao dịch tiền điện tử như FTX, Celsius và Voyager phá sản, làm mất hàng tỷ USD của nhà đầu tư nhỏ lẻ.

Thứ ba: Bất động sản Trung Quốc 2024-2025 – Cuộc khủng hoảng mới?

• Từ cuối năm 2023, giá bất động sản tại Trung Quốc đã lao dốc khi hàng loạt tập đoàn lớn như Evergrande và Country Garden rơi vào tình trạng mất khả năng thanh toán.
• Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc đã bơm hàng nghìn tỷ nhân dân tệ để cứu trợ, nhưng liệu có thể ngăn chặn một cuộc khủng hoảng lớn hơn?
• Sự sụp đổ của thị trường bất động sản Trung Quốc đã gây ra làn sóng vỡ nợ lan rộng, ảnh hưởng đến nhiều ngân hàng và doanh nghiệp liên quan trên toàn cầu.

 Ai hưởng lợi khi bong bóng vỡ?

Câu trả lời là các quỹ đầu tư và ngân hàng lớn

• Khi thị trường lao dốc, các quỹ đầu tư lớn với nguồn vốn khổng lồ có thể mua lại tài sản với giá rẻ, trong khi nhà đầu tư nhỏ lẻ mất sạch vốn.
• Báo cáo từ Bloomberg tháng 3/2025 cho thấy, trong khi hàng triệu người mất nhà cửa và công việc, thì các quỹ đầu tư như BlackRock và Vanguard đã tăng trưởng tài sản lên mức kỷ lục.
• Các ngân hàng đầu tư như Goldman Sachs và JPMorgan Chase cũng ghi nhận lợi nhuận cao khi tận dụng khủng hoảng để thâu tóm các công ty đang gặp khó khăn với giá rẻ.
• Các tập đoàn tài chính còn hưởng lợi từ các gói cứu trợ chính phủ, khi chính quyền thường bơm tiền để cứu các ngân hàng “quá lớn để sụp đổ”, trong khi người dân phải gánh chịu suy thoái kinh tế.

Tương lai: Bong bóng nào sẽ vỡ tiếp theo?

Thứ nhất: Bong bóng nợ doanh nghiệp có thể là quả bom tiếp theo khi nhiều công ty đối mặt với khoản nợ khổng lồ trong bối cảnh lãi suất tăng cao.

Thứ hai: Thị trường công nghệ và trí tuệ nhân tạo đang có dấu hiệu tăng trưởng quá nóng, với định giá phi lý.

Thứ ba: Bất động sản thương mại toàn cầu có nguy cơ sụp đổ khi nhu cầu suy giảm và các khoản vay đến hạn không thể trả.

Kết luận: Trò chơi không bao giờ kết thúc

Bong bóng tài chính không chỉ là những hiện tượng ngẫu nhiên, mà dường như là một phần của chu kỳ kinh tế do giới tài chính thao túng. Hết lần này đến lần khác, những người chơi lớn vẫn là kẻ chiến thắng, trong khi nhà đầu tư nhỏ lẻ và nền kinh tế thực phải gánh chịu hậu quả nặng nề.

Chừng nào các chính sách tài chính và hệ thống tiền tệ toàn cầu vẫn còn bị chi phối bởi một nhóm nhỏ các tập đoàn tài chính, thì trò chơi này sẽ không bao giờ kết thúc. Những bong bóng mới sẽ tiếp tục được thổi lên, và khi chúng nổ, lại sẽ có kẻ thâu tóm tài sản với giá rẻ, tiếp tục vòng lặp thao túng nền kinh tế toàn cầu.