Cuộc chiến thuế quan có ảnh hưởng đến khả năng chi tiêu của hộ gia đình Mỹ không?

Thuế quan là một công cụ quan trọng trong chính sách thương mại của mỗi quốc gia, thường được sử dụng để bảo vệ ngành công nghiệp nội địa hoặc gây áp lực lên các đối tác thương mại. Tuy nhiên, thuế quan cũng có tác động trực tiếp đến nền kinh tế trong nước, đặc biệt là đối với khả năng chi tiêu của hộ gia đình. Khi chính phủ áp thuế lên hàng hóa nhập khẩu, giá cả tăng lên, ảnh hưởng đến ngân sách của các hộ gia đình, từ đó tác động đến chi tiêu tiêu dùng, tăng trưởng kinh tế và mức sống của người dân.

Bài viết này sẽ phân tích cách thuế quan ảnh hưởng đến khả năng chi tiêu của hộ gia đình, cung cấp các ví dụ thực tế và minh họa rõ ràng về tác động của thuế quan trong cuộc sống hàng ngày.

Thứ nhất: Thuế quan và sự gia tăng giá cả hàng hóa

Thuế quan làm tăng chi phí nhập khẩu, điều này thường dẫn đến giá cả hàng hóa tăng cao. Khi doanh nghiệp nhập khẩu phải chịu thêm thuế, họ thường chuyển chi phí này sang người tiêu dùng thông qua việc tăng giá sản phẩm. Điều này ảnh hưởng đến cả hàng hóa thiết yếu và không thiết yếu, từ thực phẩm đến thiết bị điện tử.

Ví dụ :

• Khi Mỹ áp thuế 25% lên thép và nhôm nhập khẩu vào năm 2018, chi phí sản xuất ô tô, thiết bị gia dụng và máy móc tăng lên, khiến giá bán lẻ các sản phẩm này tăng theo. Các hộ gia đình phải chi trả nhiều hơn để mua xe hơi, tủ lạnh hoặc máy giặt, làm giảm khả năng chi tiêu của họ cho các mặt hàng khác.

Thứ hai: Ảnh hưởng đến thu nhập khả dụng của hộ gia đình

Thu nhập khả dụng là số tiền còn lại sau khi đã trừ đi các chi phí cần thiết như thuế và chi phí sinh hoạt. Khi giá cả hàng hóa và dịch vụ tăng do thuế quan, thu nhập khả dụng của các hộ gia đình bị thu hẹp, buộc họ phải điều chỉnh lại thói quen tiêu dùng.

Ví dụ :

• Trong cuộc chiến thương mại Mỹ – Trung năm 2019, mức thuế quan áp lên hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc khiến giá cả các mặt hàng tiêu dùng như điện thoại, quần áo và đồ chơi tăng. Một nghiên cứu của Viện Kinh tế Quốc tế Peterson ước tính rằng thuế quan đã làm tăng chi phí trung bình của mỗi hộ gia đình Mỹ lên khoảng 1.277 USD/năm.

Thứ ba: Tác động đến quyết định mua sắm và tiêu dùng

Khi giá cả hàng hóa tăng do thuế quan, người tiêu dùng có xu hướng cắt giảm chi tiêu hoặc tìm kiếm các lựa chọn thay thế rẻ hơn. Điều này có thể dẫn đến sự thay đổi trong hành vi mua sắm:

• Cắt giảm chi tiêu không thiết yếu: Người tiêu dùng có thể giảm mua sắm hàng xa xỉ như đồ điện tử cao cấp, xe hơi mới hoặc du lịch quốc tế.
• Chuyển sang hàng nội địa: Nếu hàng nhập khẩu trở nên đắt đỏ, người tiêu dùng có thể chuyển sang sử dụng hàng sản xuất trong nước.
• Tích trữ hàng hóa trước khi giá tăng: Một số hộ gia đình có thể quyết định mua trước các sản phẩm trước khi giá tăng quá cao.

Ví dụ :

• Khi Mỹ áp thuế lên các sản phẩm điện tử nhập khẩu từ Trung Quốc, giá iPhone và laptop tăng lên, khiến nhiều người tiêu dùng trì hoãn việc nâng cấp thiết bị hoặc chuyển sang các thương hiệu giá rẻ hơn.

Thứ tư: Ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế

Khả năng chi tiêu của hộ gia đình là một yếu tố quan trọng đối với tăng trưởng kinh tế. Khi người tiêu dùng giảm chi tiêu do giá cả tăng, doanh số bán lẻ giảm, doanh nghiệp phải cắt giảm sản xuất và có thể sa thải nhân công. Điều này có thể dẫn đến sự suy giảm trong nền kinh tế tổng thể.

Ví dụ :

• Sau khi Mỹ áp thuế lên hàng hóa Trung Quốc vào năm 2018-2019, doanh số bán lẻ tại Mỹ chững lại do người tiêu dùng hạn chế chi tiêu. Điều này ảnh hưởng đến các ngành bán lẻ, sản xuất và dịch vụ, khiến tốc độ tăng trưởng GDP giảm so với dự báo.

Thứ năm: Ảnh hưởng đến nhóm thu nhập thấp và trung bình

Thuế quan có tác động không đồng đều lên các nhóm thu nhập khác nhau. Những hộ gia đình có thu nhập thấp và trung bình thường chịu ảnh hưởng lớn hơn do họ dành phần lớn thu nhập cho các nhu cầu cơ bản như thực phẩm, năng lượng và quần áo. Khi giá cả tăng, họ không có nhiều dư địa để điều chỉnh chi tiêu.

Ví dụ :

• Một nghiên cứu của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ cho thấy rằng các gia đình có thu nhập thấp bị ảnh hưởng mạnh hơn từ cuộc chiến thuế quan Mỹ – Trung vì họ chi tiêu phần lớn thu nhập cho hàng hóa nhập khẩu như thực phẩm và quần áo.

Giải pháp giảm thiểu tác động của thuế quan

Mặc dù thuế quan có thể gây áp lực lên chi tiêu của hộ gia đình, nhưng vẫn có những giải pháp để giảm thiểu tác động:

Thứ nhất – Tìm kiếm sản phẩm thay thế: Người tiêu dùng có thể chuyển sang các sản phẩm không bị áp thuế hoặc hàng nội địa có giá cả cạnh tranh.

Thứ hai – Chính sách hỗ trợ từ chính phủ: Chính phủ có thể đưa ra các biện pháp giảm thuế hoặc trợ cấp để giúp các hộ gia đình đối phó với chi phí tăng cao.

Thứ ba – Đàm phán thương mại: Việc đàm phán các hiệp định thương mại song phương hoặc đa phương có thể giúp giảm thiểu tác động tiêu cực của thuế quan đối với giá cả hàng hóa.

Kết luận

Thuế quan có ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng chi tiêu của hộ gia đình thông qua việc làm tăng giá cả hàng hóa, thu hẹp thu nhập khả dụng và thay đổi hành vi tiêu dùng. Những tác động này có thể kéo theo sự suy giảm của nền kinh tế nếu người tiêu dùng giảm chi tiêu hàng loạt. Đặc biệt, các nhóm thu nhập thấp và trung bình chịu ảnh hưởng nặng nề nhất do họ dành phần lớn thu nhập cho các nhu cầu thiết yếu.

Việc giảm thiểu tác động của thuế quan đòi hỏi các chính sách hợp lý từ chính phủ và sự thích ứng của người tiêu dùng. Trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu ngày càng liên kết, việc áp thuế quan cần được cân nhắc kỹ lưỡng để tránh gây ảnh hưởng tiêu cực đến đời sống của các hộ gia đình.