Trump đã thất bại như thế nào trong việc kiểm soát nợ công của Mỹ?

Nợ công của Mỹ luôn là một vấn đề kinh tế quan trọng, ảnh hưởng đến sự ổn định tài chính quốc gia. Khi Donald Trump tranh cử tổng thống năm 2016, ông cam kết sẽ kiểm soát chi tiêu, cắt giảm nợ công và cải thiện tình hình tài chính của Mỹ. Tuy nhiên, trong suốt nhiệm kỳ của mình (2017-2021), nợ công của Mỹ không những không giảm mà còn tăng nhanh chóng. Bài viết này sẽ phân tích thất bại của Trump trong việc kiểm soát nợ công, bao gồm nguyên nhân, hậu quả và các ví dụ minh họa.

Sự gia tăng nợ công dưới thời Donald Trump

Trước khi Trump nhậm chức vào tháng 1/2017, tổng nợ công của Mỹ vào khoảng 19,9 nghìn tỷ USD. Khi ông rời nhiệm sở vào tháng 1/2021, con số này đã vượt 27,7 nghìn tỷ USD. Như vậy, chỉ trong 4 năm, nợ công của Mỹ đã tăng gần 8 nghìn tỷ USD, mức tăng nhanh nhất trong lịch sử hiện đại.

Theo báo cáo của Bộ Tài chính Mỹ, tỷ lệ nợ công trên GDP của Mỹ tăng từ 76% năm 2016 lên 129% vào năm 2020. Điều này cho thấy mức độ phụ thuộc ngày càng lớn của chính phủ vào vay nợ để tài trợ chi tiêu.

Ví dụ minh họa:

• Năm 2017, Trump ký ban hành Đạo luật Cắt giảm Thuế và Việc làm (TCJA), làm giảm nguồn thu ngân sách khoảng 1,5 nghìn tỷ USD trong vòng 10 năm.
• Năm 2020, đại dịch COVID-19 bùng phát khiến chính quyền Trump phải chi hàng nghìn tỷ USD cho các gói cứu trợ kinh tế.

Các chính sách làm gia tăng nợ công

Dưới thời Trump, có ba chính sách quan trọng làm tăng nhanh nợ công:

Thứ nhất: Cắt giảm thuế quy mô lớn

Năm 2017, Trump ban hành Đạo luật Cắt giảm Thuế và Việc làm (TCJA), cắt giảm thuế suất doanh nghiệp từ 35% xuống 21% và giảm thuế thu nhập cá nhân cho nhiều nhóm thu nhập. Tuy nhiên, theo Văn phòng Ngân sách Quốc hội (CBO), đạo luật này làm giảm 1,5 nghìn tỷ USD nguồn thu ngân sách trong vòng 10 năm.

Hậu quả:

• Chính phủ phải vay nhiều hơn để bù đắp thiếu hụt ngân sách.
• Lợi ích thuế chủ yếu rơi vào các tập đoàn lớn và người giàu, không thúc đẩy tăng trưởng kinh tế như kỳ vọng.

Thứ hai: Tăng chi tiêu quốc phòng

Dưới thời Trump, ngân sách quốc phòng tăng mạnh, từ 611 tỷ USD ( năm 2017) lên 732 tỷ USD ( năm 2020). Trump liên tục yêu cầu Quốc hội phê duyệt ngân sách quốc phòng cao hơn, đặc biệt là để mở rộng kho vũ khí và tăng cường sức mạnh quân sự của Mỹ.

Ví dụ minh họa:

• Năm 2018, Trump ký duyệt ngân sách quốc phòng 716 tỷ USD, mức cao nhất từ trước đến nay.
• Chi tiêu cho vũ khí hạt nhân và không gian quân sự cũng tăng đáng kể.

Thứ ba: Các gói cứu trợ COVID-19

Đại dịch COVID-19 khiến kinh tế Mỹ suy giảm nghiêm trọng, buộc chính quyền Trump phải tung ra các gói cứu trợ khổng lồ.

Ví dụ minh họa:

• Đạo luật CARES (tháng 3/2020): 2,2 nghìn tỷ USD.
• Gói cứu trợ bổ sung (tháng 12/2020): 900 tỷ USD.

Dù cần thiết để hỗ trợ nền kinh tế, các gói cứu trợ này đã làm tăng đáng kể mức nợ công.

Hậu quả của sự gia tăng nợ công

Thứ nhất: Áp lực lãi suất và nguy cơ vỡ nợ

Việc vay nợ quá mức làm tăng gánh nặng trả lãi. Năm 2020, Mỹ đã chi hơn 500 tỷ USD để trả lãi nợ công, con số này có thể tăng cao hơn khi lãi suất tăng.

Thứ hai: Hạn chế khả năng đầu tư công

Vì phải chi nhiều cho trả nợ, chính phủ gặp khó khăn trong việc đầu tư vào cơ sở hạ tầng, y tế, giáo dục.

Thứ ba: Nguy cơ khủng hoảng tài chính

Nếu xu hướng nợ công tiếp tục tăng, Mỹ có thể đối mặt với khủng hoảng tài chính tương tự cuộc khủng hoảng nợ của Hy Lạp.

So sánh với các đời tổng thống trước

Dù mức tăng nợ công dưới thời Obama cao hơn, cần nhớ rằng Obama nhậm chức khi Mỹ đang trong khủng hoảng tài chính 2008-2009, trong khi Trump tiếp quản một nền kinh tế đang tăng trưởng ổn định.

Kết luận

Dưới thời Donald Trump, nợ công Mỹ gia tăng nhanh chóng do chính sách cắt giảm thuế, chi tiêu quốc phòng lớn và các gói cứu trợ COVID-19. Dù một số yếu tố như đại dịch là khách quan, phần lớn thất bại trong kiểm soát nợ công đến từ các chính sách tài khóa thiếu hiệu quả của Trump. Nếu không có biện pháp kiểm soát, Mỹ có thể đối mặt với nhiều hệ lụy kinh tế nghiêm trọng trong tương lai.