Trung Quốc có thể dùng dự trữ ngoại hối để tác động đến cuộc chiến thuế quan không?

Cuộc chiến thuế quan giữa Mỹ và Trung Quốc đã tác động sâu rộng đến kinh tế toàn cầu, làm xáo trộn chuỗi cung ứng và gây ra bất ổn trên thị trường tài chính. Trong bối cảnh này, Trung Quốc có một công cụ quan trọng để đối phó với các biện pháp thuế quan của Mỹ: dự trữ ngoại hối khổng lồ. Với hơn 3.2 nghìn tỷ USD dự trữ ngoại hối (tính đến năm 2023), Trung Quốc có thể sử dụng công cụ này để tác động đến tỷ giá hối đoái, thị trường tài chính và nền kinh tế toàn cầu.

Bài viết này sẽ phân tích cách Trung Quốc có thể tận dụng dự trữ ngoại hối để đối phó với cuộc chiến thuế quan, cùng với các ví dụ minh họa thực tế.

Dự trữ ngoại hối và vai trò của nó

Dự trữ ngoại hối là lượng tiền tệ và tài sản tài chính mà ngân hàng trung ương của một quốc gia nắm giữ. Trung Quốc nắm giữ dự trữ ngoại hối lớn nhất thế giới, chủ yếu dưới dạng USD, trái phiếu kho bạc Mỹ và vàng. Những tài sản này có thể được sử dụng để ổn định đồng Nhân dân tệ (CNY), duy trì thanh khoản trong nền kinh tế và điều chỉnh các biến động kinh tế toàn cầu.

Trung Quốc có thể sử dụng dự trữ ngoại hối để tác động đến cuộc chiến thuế quan như thế nào?

Thứ nhất: Can thiệp vào tỷ giá hối đoái

Một trong những chiến lược chính mà Trung Quốc có thể áp dụng là sử dụng dự trữ ngoại hối để can thiệp vào tỷ giá hối đoái, đặc biệt là để kiểm soát giá trị đồng Nhân dân tệ.

• Phá giá đồng Nhân dân tệ: Nếu Mỹ áp thuế lên hàng hóa Trung Quốc, Trung Quốc có thể đáp trả bằng cách bán USD trong dự trữ ngoại hối để mua CNY, khiến đồng Nhân dân tệ yếu đi. Điều này giúp hàng hóa Trung Quốc trở nên rẻ hơn trên thị trường quốc tế, bù đắp phần nào tác động tiêu cực từ thuế quan của Mỹ.
• Cố định tỷ giá: Ngược lại, nếu dòng vốn tháo chạy khỏi Trung Quốc do bất ổn kinh tế, Trung Quốc có thể sử dụng dự trữ ngoại hối để mua lại đồng CNY nhằm giữ tỷ giá ổn định.

Ví dụ

• Tháng 8/2019, Trung Quốc để đồng Nhân dân tệ giảm xuống dưới mức 7 CNY/USD lần đầu tiên sau hơn một thập kỷ, sau khi Mỹ áp đặt thêm thuế quan lên hàng hóa Trung Quốc. Hành động này khiến chính quyền Trump chỉ trích Trung Quốc thao túng tiền tệ để làm lợi cho xuất khẩu.

Thứ hai: Giảm nắm giữ trái phiếu kho bạc Mỹ

Trung Quốc là chủ nợ lớn nhất của Mỹ, với khoảng 870 tỷ USD trái phiếu kho bạc Mỹ vào năm 2023. Một chiến lược Trung Quốc có thể sử dụng là giảm nắm giữ trái phiếu này để gây áp lực lên nền kinh tế Mỹ.

• Bán tháo trái phiếu Mỹ: Nếu Trung Quốc bán một lượng lớn trái phiếu kho bạc Mỹ, lãi suất trái phiếu sẽ tăng lên, làm tăng chi phí đi vay cho chính phủ Mỹ. Điều này có thể làm suy yếu nền kinh tế Mỹ và tạo áp lực lên đồng USD.
• Chuyển đổi dự trữ sang các tài sản khác: Trung Quốc có thể chuyển đổi một phần dự trữ USD sang Euro, vàng hoặc các đồng tiền khác để giảm sự phụ thuộc vào đồng USD.

Ví dụ

• Vào năm 2018, trong bối cảnh căng thẳng thương mại leo thang, Trung Quốc đã giảm nắm giữ trái phiếu kho bạc Mỹ xuống mức thấp nhất trong 7 năm, gây lo ngại trên thị trường tài chính Mỹ.

Thứ ba: Thúc đẩy đầu tư quốc tế để giảm tác động của thuế quan

Thay vì đối đầu trực tiếp với Mỹ, Trung Quốc cũng có thể sử dụng dự trữ ngoại hối để thúc đẩy đầu tư vào các quốc gia khác nhằm giảm thiểu ảnh hưởng từ thuế quan của Mỹ.

• Mở rộng đầu tư vào các nước khác: Trung Quốc có thể sử dụng dự trữ ngoại hối để tăng cường đầu tư vào các nước châu Á, châu Phi và châu Âu để tìm kiếm thị trường thay thế cho Mỹ.
• Tăng cường Sáng kiến Vành đai và Con đường (BRI): Trung Quốc đã đầu tư hàng trăm tỷ USD vào các dự án cơ sở hạ tầng trên khắp thế giới để tạo ra ảnh hưởng kinh tế và chính trị mạnh mẽ hơn, giảm sự phụ thuộc vào thương mại với Mỹ.

Ví dụ

• Khi Mỹ áp thuế lên hàng hóa Trung Quốc, Trung Quốc đã tăng cường thương mại với các nước ASEAN, biến khu vực này thành đối tác thương mại lớn nhất của họ vào năm 2020.

Những rủi ro khi sử dụng dự trữ ngoại hối để tác động đến cuộc chiến thuế quan

Mặc dù dự trữ ngoại hối là công cụ mạnh mẽ, nhưng Trung Quốc cũng phải đối mặt với những rủi ro khi sử dụng nó để tác động đến cuộc chiến thuế quan:

Thứ nhất – Tác động tiêu cực đến niềm tin của nhà đầu tư: Nếu Trung Quốc bán tháo USD hoặc trái phiếu Mỹ quá nhanh, thị trường tài chính có thể bị ảnh hưởng, gây mất ổn định kinh tế trong nước.

Thứ hai – Làm giảm dự trữ ngoại hối: Nếu Trung Quốc sử dụng quá nhiều dự trữ ngoại hối để hỗ trợ đồng Nhân dân tệ hoặc mua tài sản khác, họ có thể làm suy yếu khả năng chống đỡ các cú sốc kinh tế trong tương lai.

Thứ ba – Bị Mỹ trừng phạt: Nếu Mỹ cho rằng Trung Quốc đang thao túng tiền tệ hoặc cố tình làm suy yếu đồng USD, họ có thể áp đặt các biện pháp trừng phạt kinh tế bổ sung.

Kết luận

Dự trữ ngoại hối là một công cụ mạnh mẽ mà Trung Quốc có thể sử dụng để tác động đến cuộc chiến thuế quan với Mỹ. Bằng cách can thiệp vào tỷ giá hối đoái, giảm nắm giữ trái phiếu kho bạc Mỹ và thúc đẩy đầu tư quốc tế, Trung Quốc có thể làm giảm tác động tiêu cực từ thuế quan và thậm chí gây áp lực lên nền kinh tế Mỹ. Tuy nhiên, việc sử dụng dự trữ ngoại hối cũng đi kèm với rủi ro, đòi hỏi Trung Quốc phải có chiến lược cân nhắc kỹ lưỡng.

Trong bối cảnh chiến tranh thương mại kéo dài, việc Trung Quốc sử dụng dự trữ ngoại hối như một công cụ chính sách kinh tế có thể đóng vai trò quan trọng trong việc định hình mối quan hệ kinh tế giữa hai cường quốc này trong những năm tới.