Dù USD vẫn là đồng tiền dự trữ chính của thế giới, nhưng các yếu tố kinh tế và địa chính trị có thể làm suy yếu vị thế của nó trong dài hạn.
Thứ nhất: Lạm phát cao và mất giá tiền tệ
Lạm phát là một trong những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến niềm tin vào một đồng tiền. Nếu Mỹ tiếp tục đối mặt với mức lạm phát cao, điều này có thể khiến sức mua của USD giảm sút và làm tăng nhu cầu đối với các tài sản thay thế như vàng.
Nguyên nhân khiến lạm phát cao có thể kéo dài
- Chính sách tiền tệ nới lỏng kéo dài: Sau đại dịch COVID-19, Fed đã duy trì chính sách lãi suất thấp trong thời gian dài, bơm một lượng lớn tiền vào nền kinh tế. Dù hiện tại Fed đã tăng lãi suất, nhưng tác động của các chính sách tiền tệ trước đó vẫn có thể gây ra lạm phát dai dẳng.
- Nợ công ngày càng lớn: Khi chính phủ Mỹ tiếp tục chi tiêu mạnh tay, lạm phát có thể bị đẩy lên cao hơn, đặc biệt nếu ngân sách liên bang bị thâm hụt nặng nề.
- Chi phí sản xuất tăng: Giá năng lượng, lao động và nguyên vật liệu tăng cao có thể làm cho hàng hóa và dịch vụ đắt đỏ hơn, duy trì áp lực lạm phát trong nền kinh tế.
Hệ quả đối với niềm tin vào USD
- Nhà đầu tư có thể tìm đến vàng, Bitcoin, hoặc tài sản hữu hình để bảo toàn giá trị.
- Các nước khác có thể giảm tỷ lệ dự trữ USD trong ngân hàng trung ương để tránh rủi ro mất giá.
Thứ hai: Nợ công khổng lồ và áp lực tài khóa
Mỹ hiện đang đối mặt với mức nợ công hơn 34.000 tỷ USD và tiếp tục tăng nhanh do thâm hụt ngân sách liên tục.
Vì sao nợ công lớn có thể ảnh hưởng đến USD?
- Áp lực trả lãi suất cao hơn: Khi lãi suất tăng, chính phủ Mỹ phải chi trả nhiều hơn để phục vụ nợ công. Điều này có thể khiến thị trường lo ngại về khả năng tài chính của Mỹ trong dài hạn.
- Niềm tin vào USD bị lung lay: Nếu Mỹ không thể kiểm soát nợ, các quốc gia và nhà đầu tư có thể mất niềm tin vào trái phiếu chính phủ Mỹ – một tài sản gắn liền với USD.
- Fed có thể bị ép phải in thêm tiền: Để tài trợ cho thâm hụt ngân sách, Mỹ có thể phát hành thêm trái phiếu hoặc in tiền, điều này có thể làm giảm giá trị USD.
Những dấu hiệu cho thấy thị trường đã lo ngại về nợ công Mỹ
- Trung Quốc và Nhật Bản – hai nước nắm giữ nhiều trái phiếu Mỹ nhất – đã giảm lượng mua vào.
- Lãi suất trái phiếu Mỹ tăng, phản ánh mức độ rủi ro mà nhà đầu tư đánh giá về khả năng thanh toán của chính phủ Mỹ.
Thứ ba: Sự trỗi dậy của các đồng tiền khác
USD vẫn là đồng tiền thống trị trong thương mại toàn cầu, nhưng nhiều quốc gia đang nỗ lực giảm sự phụ thuộc vào USD, thúc đẩy việc giao dịch bằng đồng nội tệ hoặc các tài sản thay thế.
Những xu hướng có thể đe dọa sự thống trị của USD
- Trung Quốc và Nga tăng cường sử dụng Nhân dân tệ (CNY) và Rúp Nga (RUB) trong giao dịch quốc tế.
- BRICS (Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc, Nam Phi) thảo luận về một đồng tiền chung để giảm phụ thuộc vào USD.
- Ả Rập Xê Út cân nhắc bán dầu bằng Nhân dân tệ thay vì USD, một động thái có thể ảnh hưởng đến vai trò của USD trong thị trường dầu mỏ toàn cầu.
Dữ liệu phản ánh sự suy yếu của USD trong thương mại toàn cầu
- Tỷ lệ thanh toán toàn cầu bằng USD đã giảm từ 50% xuống khoảng 40% trong thập kỷ qua.
- Trung Quốc đã ký nhiều thỏa thuận song phương để giao dịch bằng Nhân dân tệ thay vì USD.
Thứ tư: Suy yếu vai trò của USD trong thương mại toàn cầu
Ngoài việc bị thách thức bởi các đồng tiền khác, USD cũng đang mất dần vai trò thống trị do các công nghệ tài chính mới và xu hướng phi tập trung hóa trong thanh toán quốc tế.
Những yếu tố có thể làm suy yếu vai trò của USD
- Sự phát triển của tiền kỹ thuật số của ngân hàng trung ương (CBDC): Trung Quốc đã triển khai Nhân dân tệ kỹ thuật số (e-CNY), và nhiều quốc gia khác đang phát triển đồng tiền kỹ thuật số của riêng họ. Điều này giúp các quốc gia thực hiện giao dịch thương mại mà không cần dùng đến USD.
- Hệ thống thanh toán thay thế SWIFT: Nga và Trung Quốc đã phát triển hệ thống thanh toán riêng để tránh sử dụng SWIFT – một hệ thống do Mỹ kiểm soát. Nếu ngày càng nhiều quốc gia tham gia, điều này có thể làm giảm nhu cầu về USD trong các giao dịch quốc tế.
- Xu hướng sử dụng stablecoin và tiền mã hóa: Các công ty và tổ chức tài chính có thể bắt đầu dùng Bitcoin hoặc stablecoin như USDT, USDC thay vì USD truyền thống. Nếu các tài sản kỹ thuật số này được chấp nhận rộng rãi hơn, vai trò của USD có thể bị suy giảm.
